Thu hút FDI vào nông nghiệp: Thấp, thiếu ổn định

Báo cáo thực trạng thu hút FDI vào lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn trong thời gian qua, do Trung tâm Thông tin phát triển nông nghiệp nông thôn (Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn) công bố mới đây cho thấy, hết năm 2019, vốn FDI vào nông nghiệp (ngành hàng nông - lâm - thủy sản) đạt 3,5 tỷ USD, chiếm 0,97% tổng vốn FDI vào Việt Nam, trong khi mức trung bình toàn cầu là 3%. Các đối tác quan trọng nhất đầu tư FDI vào nông nghiệp Việt Nam gồm: Đài Loan (Trung Quốc), quần đảo Virgin (Anh), Singapore, Thái Lan chiếm hơn 50% tổng vốn đầu tư vào nông nghiệp Việt Nam.

Bà Nguyễn Thị Hồng Thanh - Trung tâm Thông tin phát triển nông nghiệp nông thôn - nhận định, vốn FDI đầu tư vào nông nghiệp còn thấp và thiếu ổn định. Hiệu quả FDI vào lĩnh vực nông nghiệp chưa phát huy đầy đủ tiềm năng và thế mạnh của Việt Nam trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, vốn FDI tập trung chủ yếu vào một số tỉnh/địa phương có điều kiện thuận lợi. Đối tác nước ngoài đầu tư vào nông nghiệp còn thiếu tính đa dạng.

Thu hút vốn FDI vào nông nghiệp còn nhiều hạn chế

Theo ông Vũ Xuân Đặng - Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến đầu tư phía Nam - Cục Đầu tư nước ngoài (Bộ Kế hoạch và Đầu tư), tổng vốn FDI đăng ký trong nông nghiệp tuy có tăng nhưng chậm hơn so với tỷ lệ thu hút FDI chung. Nguyên nhân do, quỹ đất dành cho thu hút FDI hầu như không có, chưa kể một số địa phương nếu có quỹ đất thì ưu tiên cho quy hoạch khu công nghiệp; hạ tầng khu vực khuyến khích thu hút FDI còn kém. Bên cạnh đó, chất lượng nguồn lao động tại các địa phương chưa đáp ứng được nhu cầu của DN, nhất là DN nông nghiệp áp dụng công nghệ cao, công nghệ mới; việc kết nối giữa hộ nông dân với doanh nghiệp FDI còn có nhiều hạn chế.

Để đẩy mạnh thu hút nguồn vốn FDI vào lĩnh vực nông nghiệp, ông Vũ Xuân Đặng kiến nghị, cần có cơ chế, chính sách để tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư. Trong đó, có chính sách để từng vùng, địa phương triển khai xây dựng các cánh đồng mẫu lớn, xây dựng khu nguyên liệu, chăn nuôi tập trung, đẩy mạnh tiến độ xây dựng khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với những “chính sách vượt trội”. Cần tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng cho 3 vùng (phía Bắc, Tây Nguyên và Đồng bằng sông Cửu Long), với chính sách thu hút FDI sớm cải thiện cơ sở hạ tầng khu vực. Đồng thời, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tại địa phương trong điều kiện đòi hỏi dịch chuyển dần phương thức sản xuất nông nghiệp truyền thống ở các địa phương sang phát triển nông nghiệp trong kỷ nguyên số 4.0.

Bà Nguyễn Thị Hồng Thanh cho rằng, cần tháo gỡ các thủ tục và tăng khả năng tiếp cận đất đai theo hướng chủ động quy hoạch từng tiểu ngành, từng sản phẩm cho DN FDI gắn với các hình thức chuyển giao quyền sử dụng đất. Hỗ trợ DN FDI tiếp cận đất đai thông qua thuê đất, liên kết sản xuất với hợp tác xã, nông dân. Bên cạnh đó, cần ứng dụng công nghệ số trong các thủ tục hành chính về thuế…