Nhận định trên được đề cập trong “Báo cáo Kinh tế Việt Nam 2020: Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế dựa trên đổi mới sáng tạo” do Viện Kinh tế Việt Nam (Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam) công bố ngày 19/1.
Theo báo cáo, tác động từ cú sốc Covid-19 đối với nền kinh tế Việt Nam nặng nề hơn rất nhiều so với các cú sốc từ cuộc khủng hoảng tài chính - tiền tệ châu Á năm 1997 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008. Hai cú sốc này làm cho tăng trưởng ở mức thấp nhất là 4,77% (năm 1999) và 5,40% (năm 2009), nhưng vẫn còn cao hơn so với năm 2020 (2,91%). Tuy nhiên, cú sốc Covid-19 có thể mang tính tạm thời, sẽ không kéo dài như hai cú sốc tài chính năm 1997 và 2008.
Viện Kinh tế Việt Nam phân tích, có nhiều ngành bị tác động tiêu cực bởi dịch bệnh Covid-19 song cũng có nhiều ngành hàng được hưởng lợi. Đây là điểm rất khác biệt với nền kinh tế khi bị khủng hoảng tài chính (hầu hết các ngành bị ảnh hưởng, hoặc có ít ngành hưởng lợi hơn).
“Nói chung, Covid-19 đặt nền kinh tế nước ta dưới nhiều thách thức, nhưng đồng thời cũng tạo cơ hội to lớn trong thúc đẩy nền kinh tế chuyển đổi số. Xu hướng chuyển đổi số trong nền kinh tế đã bắt đầu từ mấy năm gần đây, nhưng Covid-19 xuất hiện đã thúc đẩy quá trình chuyển đổi số nhanh hơn” - báo cáo nhận định.
Nhìn sang năm 2021, báo cáo cho rằng, mặc dù dịch bệnh Covid-19 trên thế giới tiếp tục diễn biến khó lường, nhưng những dấu hiệu tích cực đang dần sáng rõ. Nền kinh tế thế giới sẽ ấm dần lên, kéo theo đó hoạt động đầu tư, thương mại của nền kinh tế nước ta.
Theo mô hình dự báo của Viện Kinh tế Việt Nam, tăng trưởng GDP năm 2021 của Việt Nam dự báo đạt 5,49% (kịch bản cơ sở), 6,9% (kịch bản cao) và 3,48% (kịch bản thấp). Khả năng đạt được mỗi kịch bản trong thực tế phụ thuộc vào tình hình kinh tế thế giới và sự tăng cường năng lực hấp thụ vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI).
Báo cáo lưu ý, cần phải thay đổi tư duy, biến công nghệ thông tin và chuyển đổi số là cú huých quan trọng và là trụ cột nền tảng để nâng đỡ quá trình phục hồi, tăng cường năng lực chống chịu và cải thiện chất lượng tăng trưởng theo hướng hiệu quả, xanh và bền vững.
Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để có thể bứt phá và tăng tốc nhờ khoa học - công nghệ. Theo đó, cần đổi mới tư duy và đổi mới thể chế chính sách theo hướng tạo môi trường thuận lợi; khuyến khích mạnh mẽ và huy động sự tham gia của khu vực ngoài nhà nước là yếu tố quan trọng bậc nhất cho khoa học - công nghệ phát triển. nĐể thúc đẩy tăng trưởng kinh tế giai đoạn “hậu Covid-19” dựa trên đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, cần xây dựng, triển khai thực hiện sớm chiến lược chuyển đổi số kết hợp với các gói kích thích kinh tế mới; xây dựng, thực hiện các quy định/giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số hữu hiệu, an toàn.
